چه خوشتان بیایید و چه خوشتان نیایید وقتی رشته ی مهندسی عمران را انتخاب میکنید و وارد دانشگاه میشوید باید از یک سری اصول و قوانین و قواعد پیروی کنید
رشته ی عمران مانند خیلی از رشته های دیگر مانند نرم افزار نیست که شما با رفتن به یک کلاس خارج از دانشگاه بتوانید محتویات مورد نیازتان را یاد بگیرید ,
اما اگر از آن دست از افراد هستید که میگویید در دانشگاه هم چیزی یاد نگرفته اید و آنطور که باید و شاید حس میکنید دانشگاه هم برای شما مفید نیست طبیعتا تا حدی حق با شماست و صد البته ادامه ی این مقاله را هم نباید از دست بدهید.
به عنوان یک مهندس عمران شما نیاز دارید تا یک سری از اطلاعات را به عنوان بیس و حداقل داشته باشید و این اطلاعات را باید با انتخاب دروسی در دانشگاه بگذرانید و یا این که خودتان مطالعه ی جدا و فراتر از سطح کلاس و دانشگاه داشته باشید.
ما با روشی که در دانشگاه ها مورد قبول میباشد کاری نداریم , چون در دانشگاه فقط و فقط هدف نمره ی بالا میباشد و بازار کار متاسفانه در دانشگاه ارزش چندان زیادی ندارد.
همچنین در دانشگاه دروسی را به اجبار به شما تحمیل میکنند که در زندگی آینده ی شما به دردتان نمیخورد , به عنوان مثال دروس اندیشه اسلامی , تربیت بدنی و … در بازار کاری یک مهندس عمران کارایی ندارد.
همچنین دروسی مانند هیدرولوژی و هیدرولیک فقط در صورتی که شما در مقاطع بالاتر و کارشناسی ارشد و دکتری قصد ادامه ی تحصیل داشته باشید برای شما مفید هستند.
پس هدف من از نوشتن این مقاله یک الک کردن درست و حسابی از کل ۱۴۷ یا ۱۵۰ واحدی است که شما باید آن را بگذرانید و در مورد آن ها اطلاع داشته باشید.
مهم نیست این دروس در دانشگاه شما ارائه نمیشود و یا حتی اگر ارائه میشود کیفیت مطلوب و یا استاد خوبی ندارد , در بازار کار شما باید این موارد را بدانید و نداستن آن در بازار کار شما را بیسواد جلوه میدهد.
و طبعا بعدا در بازار کار جدا از مشکلاتی که به آن ها برمیخورید , یکی از بدترین حس های دنیا را به شما منتقل میکنند و آن هم مسخره کردن شماست و با جمله ی مشهور پس نوی اون دانشگاه چی به شما یاد میدن ازتون پذیرایی میکنند.
اگر تا الان از افرادی که در رشته ی عمران تحصبل کرده اند بپرسید دروس مفید و مهم در این رشته چیست؟
بدون شک و بدون برو برگرد و با قطعیت تمام به شما اول از همه میگویند استاتیک و بعد هم مقاومت مصالح
اما کسانی که این دروس را پاس میکنند هم معمولا از کاربرد آن ها در علم عمران بی خبر هستند , یا این که واقعا کاربردی در علم عمران ندارند؟
اشتباه اول
استاتیک و مقاومت مصالح دروس مهمی هستند , اما اگر شما قصد محاسبات دستی را داشته باشید
شاید دارید میپرسید که مفهوم این جمله چیست؟
اگر شما قصد تحلیل و طراحی اعضای سازه ای را به صورت دستی و بدون استفاده از نرم افزار با روش هایی که در دروس تحلیل ۱ و ۲ و طراحی سازه فولادی و بتنی ۱ و ۲ یاد میگیرید را دارید
این دروس از نان شب هم برای شما واجب تر است و الزاما باید خط به خط آن را بدانید و از همه مهم تر بخش کشیدن نمودارهای خمش و برش
اما امروزه حتی یک مهندس هم به صورت دستی , حتی یک عضو سازه ای را طراحی نمیکند و آن را به نرم افزارها میسپارند و از تحلیل و طراحی و بررسی نتایج با زدن چند دکمه به راحتی انجام میشود.
خصوصا در وضعیت اجرایی و بازار کار اجرا اصلا به این دو درس نیازی ندارید و بلد بودن آن ها به هیچ درد شما نخواهد خورد.
از طرفی نکته ی حائز اهمیتی که اینجا مطرح میشود این است که در کدام بازار کار , کدام دروس به درد من میخورند؟
به عنوان مثال اگر قصد ورود به بازار کار اجرایی داشته باشیم چه دروسی را باید با دقت بیشتری یاد بگیریم؟
و اگر قصد فعالیت در بازار کاری مشاور و محاسب را داشته باشیم چه دروسی را باید بگذرانیم؟
خوب پس از ابتدای به امر شروع میکنیم به بررسی دروس مهمی که هر مهندس عمرانی باید بداند:
بارگذاری:
درسی مرموز برای دانشجویان دانشگاه آزاد , چرا که این درس از لیست دروس ورودی های ۹۱ به بعد حذف شده است ولی نظام مهندسی به شدت به این درس نیاز دارد و بدون گذراندن آن در گرفتن مدرک نظام مهندسی ممکن است کمی به مشکل بخورید.
از طرفی این درس به نظر من پایه ای ترین درس رشته ی عمران است , فرقی نداره شما در بازار کار اجرایی باشید یا محاسبات و مشاور در نهایت این درس بی نهایت برای شما مهم است.
همیشه در دروس استاتیک و مقاومت مصالح و حتی درس تحلیل هم شما با بارهایی مرموز سر و کار دارید , بارهای گسترده , نقطه ای , کوپل شده , اما این که ذات این بارها در سازه چیست و از کجا آمده اند
معمولا به شما گفته نمیشود و پاسخ آن درس بارگذاری است که درسی فوق العاده مهم است و مهندسی که بارگذاری نداند مثل زنبوری است که توانایی تولید عسل نداشته باشد.
حتی در مورد ترکیبات بارها هم به شما در بخش بارگذاری اطلاعات زیادی نمیدهند و در دروس طراحی معمولا به شما فقط بار زنده و مرده را یک توضیح کوچک و ساده میدهند و از ادامه ی تعریفات و جزئیات آن صرف نظر میکنند.
اگر تا الان این درس را یاد نگرفته اید حتما به صورت مهمان در کلاس های این درس شرکت کنید و یا کتاب های بارگذاری را خریده و بخوانید.
تحلیل ۱ و تحلیل ۲:
این درس فقط به درد مهندسین مشاور و محاسب میخورد و اگر تصمیم قطعی دارید که در بخش اجرا کار کنید ادامه ی این مطلب گره ای از مشکلات شما باز نخواهد کرد.
اما کسانی که میخواهند محاسب شوند و در بازار کاری عمران در بخش محاسبات فعالیت کنند حتما باید این درس را بگذرانند تا با مفاهیم نیرویی و انتقال نیرو , توضیع نیرو در طبقات و تحلیل های پرتال و یک دهم دهانه آشنا باشند.
همچین بلد بودن روش های ماتریس سختی به درک بهتری از کار با ایتبس و نرم افزارهای مشابه به شما میده و کمک بسیار زیادی در این که شما محاسب بهتری باشید بهتون میکنه.
طراحی سازه فولادی ۱ و ۲:
این درس گستره ی بی نهایت زیادی از اطلاعات رو به شما میده , از طراحی کردن مقاطع فولادی تحت بارهای مختلف مانند کششش و فشار و خمش و برش گرفته تا طراحی تیر ورق و سخت کننده و اتصالات رایج آن ها
و همچنین با انواع سیستم های سازه ای فولادی مثل قاب های خمشی , قاب هایی با اتصالات مهار بندی شده , قاب های دوگانه و … آشنا میشوید.
با توجه به این که این درس گستره ی زیادی از اطلاعات را تحت پوشش میدهد برای هر دو گروه محاسبین و اجرا کننده ها بیش از حد کاربردی میباشد , برای مهندسینی که در بخش اجرا کار و فعالیت میکنند
شناخت انواع اتصالات و مقاطع و انواع روش های جوش و کاربرد آن ها و تسلط به استفاده از هر نوع جوش در مکان مناسب امری بسیار مهم و حیاتی میباشد.
اما اگر احساس میکنید که مواردی که در دروس فولاد ۱ و ۲ برای جوش و اتصالات آن کمک زیادی به شما نمیکند میتوانید درس تکنولوژی بازرسی جوش را هم بردارید که در این درس بیشتر به جنبه های اجرایی و اشکالات جوش ها پرداخته میشود.
البته این درس در دانشگاه های خیلی کمی ارائه شده و اگر در دانشگاه شما نبود میتوانید با جستجو کردن اطلاعات مفیدی را در این زمینه پیدا کنید.
طراحی سازه بتنی ۱ و ۲:
این درس هم مانند درس طراحی سازه فولادی , گستره ی زیادی از اطلاعات از طراحی اعضا در برابر انواع نیرو گرفته تا طراحی سقف های تیرچه بلوک و دال بتنی در اختیار شما قرار میدهد.
همچنین با توجه به اشاره کردن انواع سقف , آشنایی با سقف های تیرچه بلوک و دال بتنی در اجرا بسیار به شما کمک میکند و همچنین آشنایی با دیتیل های این نوع سقف ها بسیار کمک کننده به شما میباشد.
همچنین در این درس بحث طراحی دیوار برشی هم مطرح میشود که عضوی فوق العاده قوی و سخت محسوب شده و مزایای بیشماری در طراحی برای شما دارد.
همچنین آشنایی جزئی با روش های قالب بندی و اجرا کردن سازه های بتنی در این درس معمولا گفته میشود که برای کسانی که وارد بازار کار اجرا میشوند به شدت لازم به یادگیری است.
اصول مهندسی زلزله:
به جرات میتوان گفت کل دروسی که در دانشگاه در رشته ی عمران میگذرانید یک طرف و درس اصول مهندسی زلزله هم یک طرف , این درس از حیاتی ترین دروس رشته ی عمران میباشد که حتی اگر در بازار کاری رشته ی عمران قصد فعالیت کردن هم نداشته باشید
باید حتما این درس را بگذرانید , چرا که بینشی فوق العاده به شما نسبت به سازه و خطراتی که در یک سازه ممکن است رخ دهد به شما میدهد.
خصوصا در کشور ما ایران که پهنه ی لرزه خیزی بی نهایت بالایی دارد و چندین سال هم از دوره ی زلزله ی مشخص شده در کشور ما میگذرد.
شما باید به عنوان یک مهندس عمران بدانید که نیروی زلزله یک ساختمان به صورت تقریبی چه مقدار است و این نیرو به مانند یک گلوله که مغز انسان برخورد میکند میتواند برای سازه خطرناک باشد.
همجنین از اثر وزن در سازه ها با خبر میشوید که هر چه وزن سازه سنگین تر باشد سازه وضعیت بدتری پیدا میکند , در این درس به صورت کامل با مفهوم سختی آشنا میشوید و یاد میگیرید که اگر به عنوان مثال در یک نقشه یک تیر بتنی به ارتفاع ۵۰ سانتی وجود داشت
و شما آن را ۶۰ سانتی اجرا کردید , احتمالا در جهت امنیت ساکنین ساختمان و خریداران کار نکرده اید بلکه به احتمال زیاد اسباب مرگ آن ها فراهم کرده اید.
همچنین متوجه میشوید از دوره ی ۱۰۰ ساله ی بازگشت زلزله در تهران حدود ۸۰ سال گذشته و هنوز بعد از گذشت ۱۸۰ سال هیچ زلزله ای نیامده است و این یعنی انباشت یک نیروی بی نهایت بزرگ
به صورت کلی درس زلزله یک درس بی نهایت مهم است و همانطور که در اول به ان اشاره شد کل دروس مهندسی عمران در یک طرف و درس زلزله هم در یک طرف دیگر.
تکنولوژی بتن و آزمایشگاه:
این درس اهمیت بسیار زیادی برای کسانی که در بخش اجرا فعالیت میکنند دارد و به صورت کلی میتوان گفت هسته ی اصلی کار اجرایی در سازه های بتنی را تقریبا این درس تشکیل میدهد.
مفاهیمی مانند طرح اختلاط بتن که شامل درصد سیمان و آب و موارد دیگر میشود , روان کننده های بتنی و مزایای استفاده از آن ها , آشنایی اولیه با مقاومت بتن و انجام آزمایش در آزمایشگاه تکنولوژی بتن ,
روش های درست اجرای سازه ی بتنی , مدت زمان دقیق و مفید رسیدن میکسر به محل اجرا و موارد زیاد دیگری مانند اسلامپ بتن که از اهمیت فوق العاده برای کسانی که در بخش اجرا فعالیت میکنند وجود دارد.
روش های اجرا:
همانطور که از اسم درس مشخص است هویت این درس آشنایی با روش های اجرایی و موارد مختلف در اجرای ساختمان و شناختن معایب و محاسن در کارگاه های عمرانی میباشد و گذراندن آن برای همه ی مهندسین فعال در بخش اجرا به شدت مهم است.
برای مهندسین مشاور گذراندن این درس هم خوب است چرا که دیدی بهتر از روند اجرای پروژه ها به شما میدهد و با داشتن این دید اجرایی , سازه ای دقیق تر طراحی میکنید.
متره و برآورد:
این درس هم از بخش های مهم چه در کارگاه و چه در دفاتر فنی میباشد.به نوعی میتوان گفت که میزان مصالح مصرفی و میزان هزینه ی آن ها طبق نرخ های مصوب به صورت کلی در این درس آموزش داده میشود.
منتهی به دلیل این که این درس در اکثر دانشگاه ها با کیفیت مطلوبی ارائه نمیشود , اکثر دانشجویان در این مورد چیز خاصی یاد نمیگیرند , پس اگر قصد فعالیت در این بازار کار را دارید حتما باید تسلط کافی
هم به متره و هم برآورد و هم صورت وضعیت نویسی و ضوابط و قوانینی که در هزینه های روند پروژه موثر است داشته باشید.
مکمل و کامل کننده ی این درس هم درس اصول مدیریت ساخت میباشد که بیشتر برای کسانی که هدفشان تحصیل در مقاطع بالاتر مانند ارشد میباشد کاربردی میباشد.
طراحی سازه های بنایی:
این درس هم یکی از اصلی ترین درس های مهندسی عمران میباشد اما در محل هایی که پهنه ی لرزه خیزی کمی داریم و شخص بیشتر به فعالیت در روستاها و مکان هایی که اجرای سازه های بنایی(بدون اسکلت فولادی و بتنی) هستند کاربرد دارد.
این درس در محیط های شهری بزرگ مانند تهران که پهنه ی لرزه خیزی خیلی زیادی دارند اصلا مجاز نبوده و ساخت و طراحی آن از طرف نظام مهندسی رد میشود.مگر با روش های خاصی که خودتان میدانید بتوانید آن ها را بسازید و اجرا کنید.
خاک و پی:
این دو درس که کاملا مکمل هم هستند از دروس مهم رشته ی عمران برای مهندسین عمران به حساب میاییند و کاربرد بیشتر آن ها در طراحی دیوار حائل
و محاسبه ی نیروهای مربوطه از طرف خاک به دیوار میباشد که با چندین روش قابل محاسبه است که معمولا مهندسین محاسب از مشهورترین روش که مونونه اکابه نام دارد استفاده میکنند.
نقشه برداری:
این درس هم یکی از دروس مهم برای مهندسین نقشه بردار است که البته معمولا ارائه ی خوبی در دانشگاه نمیشود و اگر قصد فعالیت به عنوان نقشه بردار را دارید باید مدتی را در یک شرکت کاراموزی کنید
تا با انواع دوربین و روش های کاری آن ها و نفشه برداری با درصد خطای مجاز آشنا شوید تا بتوانید یک نقشه بردار خوب بشوید.
البته گرایشی از مهندسی عمران به نام نقشه برداری وجود دارد که در دانشگاه به عنوان یک رشته ارائه میشود و کسانی که در این رشته تحصیل کرده اند شانس بیشتری برای کار کردن در این رشته دارند تا کسانی که فقط یک واحد درسی را در دانشگاه با این نام میگذرانند.
تاسیسات مکانیکی و برقی:
این درس یکی از مهم ترین درس ها برای کسانی هست که در زمینه و بخش اجرا فعالیت میکنند , و بیشتر جنبه ی نظارتی بر روند پروزه دارد و میتوان گفت که کلیت اجرای تاسیسات در یک سازه را در این درس یاد میگیرید.
و با اشتباهات هولناکی که خیلی از مهندسین در حین روند پروژه انجام میدهند و گاها خسارت های جانی هم به همراه دارد آشنا میشوید.
این درس هم مانند اصول مهندسی زلزله میباشد و حتی اگر قصد کار کردن در این رشته را ندارید حتما این درس را پاس کنید تا حداقل در هنگام خرید یک خانه ی جدید بتوانید تاسیسات آن را کنترل کنید.
پروژه سازه فولادی و بتنی:
این درس هم یکی از دروس مهم برای مهندسین عمران میباشد که کلیت روند انجام یک پروژه ی محاسبات را در مدت زمان مشخص یاد میگیرند و اگر این بخش و این پروژه ها را به صورت کاملا خوبی انجام دهند , احتمال این که در آینده به درآمد خوبی برسند
برای آن ها بسیار زیاد است , چرا که روند انجام طراحی یک سازه را به صورت کامل در این بخش یاد میگیرید و تقریبا همه ی سازه ها هم از این روند و قانون استفاده میکنند.
دروس نرم افزاری:
اگر میخواهید محاسب خوبی باشید , همه ی دروس نرم افزاریی که در دانشگاه شما ارائه میشود را بردارید , حتی اگر میتوانید در دانشگاه های دیگر به صورت مهمان حضور پیدا کنید تا این درس ها را یاد بگیرید.
منبع اصلی درآمد مهندسین مشاوری که در زمینه ی طراحی سیستم های سازه ای کار میکنند , همین نرم افزارها میباشند و یاد گرفتن کلی اصول آن ها برای افراد بسیار ضروری و حائز اهمیت میباشد.
این دروس مانند نرم افزارهای عمران , مقدمه ای بر مدلسازی و شبیه سازی و … میباشد که هسته ی اصلی کار با یک نرم افزار را به شما یاد میدهند ولی جزئیات انجام پروژه ها را باید با خواندن آیین نامه ها به دست آورید.
خواندن این مطلب هم به شما توصیه میکنیم: قانون پارتو در مهندسی عمران
در نهایت توجه داشته باشید داشتید که این مقاله فقط برای مهندسین هست که در آینده قصد فعالیت در بازار کار ساختمان را دارند , اگر بازار کاری شما و یا علاقه ی شما به سمت گرایش های دیگر عمران مانند راهسازی و یا مواردی از این دست میباشد
این مقاله گره گشای کارشان نخواهد بود , همچنین دروسی که در این مقاله گفته شد از مهم ترین درس های رشته ی عمران بوده در بازار کار بوده و به نوعی برای علمی که در این رشته ها دارید به شما پول داده میشود.
وگرنه دروسی مانند مقاومت مصالح و استاتیک هم همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد مهم هستند ولی کاربرد مالی زیادی برای مخاطب بازار هدف ندارند و با علم استاتیک و مقاومت مصالح و یا دینایمک و … در بازار کاری کشور ما برای استخدام تقریبا به درد نخور خواهند بود.
شما با مشخص کردن هدف کاریتان در آینده , دروسی که در این مقاله آمد را حتما به شیوه ای اصولی و دقیق یاد بگیرید و مطمئن باشید که با وقت گذاشتن برای چیزی که در آینده به دردتان میخورد میتوانید از آن کسب درآمد کنید.
